Entamu

El pasáu 21 de febreru, la UNESCO, con motivu de la celebración del Día Internacional de la Llingua Materna, asoleyaba l’Atles des langues en péril dans le monde (“Atles de les llingües en peligru nel mundu”). Llamentablemente, nel documentáu informe de la prestixada organización de la ONU una d’eses llingües en peligru ye la llingua asturiana. La UNESCO facía, al empar, un apellamientu al mundu pa que se punxeren los medios amañosos pa correxir situación tala, afitándose na idea de que cada llingua ye un patrimonu cultural de primer orde, reflexu y espresión de la conceición que los sos falantes tienen del mundu, de cómo se rellacionen ente sí y col universu, o de cómo espresen el so pensamientu.

Ye verdá que, nel nuesu casu, nestos caberos venti o venticinco años los llogros son munchos. Ehí ta tola xera normativa, cola perbona acoyida que tuvo (les Normes; la Gramática de la Llingua Asturiana, qu’apaecida en 1998 va yá pela tercera edición; el Diccionariu de la Llingua Asturiana del qu’hubo qu’enanchar la primera tirada porque les previsiones quedaren percurties de mano; o los Nomes de Conceyos, Parroquies, Pueblos y Llugares del Principáu d’Asturies), la bayura de publicaciones n’asturianu (de la propia Academia, del Gobiernu o d’otres instituciones o entidaes públiques o privaes), la presencia de la llingua nes distintes estayes educatives, los Títulos Propios de Filoloxía Asturiana de la Universidá, la Llei d’usu y promoción del asturianu de 1998 o la cada vegada meyor valoración y disposición de los asturianos pa cola llingua, como amuesen los estremaos estudios sociollingüísticos fechos; etc.

Pero tamién ye bona verdá que too ello nun abasta y que’l marcu llegal que güei tenemos ye insuficiente dafechu. L’Academia cuida qu’esi marcu nun ha ser otru que’l qu’inxera la oficialidá de la llingua. Namái esi status pue garantizar los derechos llingüísticos de los asturianos y l’emplegu llegal a tolos efeutos de la llingua. Prueba d’ello son dalgunos de los llaceriosos acontecimientos de los últimos meses (más información en § Notes y anuncies, nes caberes fueyes d’esti númberu):

La impugnación de les declaraciones d’oficialidá nos conceyos.

La non reconocencia al profesoráu de la especialidá de Llingua Asturiana na Educación Primaria y Secundaria.

La consideración alministrativa del asturianu como asignatura optativa nel Currículum d’Educación Secundaria, a la escontra del mandáu del Estatutu d’Autonomía y de la Llei d’Usu, qu’afiten entrambos la voluntariedá del so deprendimientu.

El refugu del Conseyu d’Universidaes a la creación d’una titulación de Filoloxía Asturiana, pidida pola Universidá d’Uviéu y pola Xunta Xeneral del Principáu y avalada científicamente por investigadores y caderalgos de prestixu, de Filoloxía Hispánica y /o Románica, d’universidaes como les de Lisboa, Santiago de Compostela, Vitoria, Madrid, Salamanca, Valladolid, Lleida, Barcelona, Udine, Zürich, Basilea, Saarbrücken, Heidelberg, Bonn, Trier, Gotinga, o de centros d’investigación como l’Institut National de la Langue Française o’l Centre National de la Recherche Scientifique de Francia.

Fechos como estos seríen impensables nuna situación de normalidá llingüística, pa la que nun hai más camín qu’unu, el de la oficialidá.

De toles maneres, mientres tanto ya non, ensin salinos de les llendes llegales que güei tenemos, ye muncho entá lo que se pue facer. Nesti sen, pidimos al gobiernu y a la Xunta Xeneral que, bien llueu, s’espublicen los curriculos de Llingua y Lliteratura Asturianes pa les estayes d’Educación Primaria, Secundaria y Bachilleratu, asina como los decretos precisos pa desendolcar artículos de la Llei d’usu y promoción del Asturianu como los que cinquen a la Enseñanza o a la Toponimia; al gobiernu y a la Universidá qu’afayen nueves víes que permitan el llogru de la Especialidá de Filoloxía Asturiana na Universidá; y a la xente asturiano en xeneral que siga trabayando cada vez con enfotu mayor acordies coles posibilidaes de so.

Aguarda esta Academia que l’alvertencia de la UNESCO valga pa que les autoridaes académiques y polítiques, que tienen la mayor de les responsabilidaes, fagan posible esta normalidá llegal nuna Asturies más democrática, más culta y, poro, más universal.

 Compartir