Entamu

Nos caberos díes de 2002 l’Academia de la Llingua Asturiana ufiertó a la opinión pública la segunda parte del avance de datos del II Estudiu Sociollingüísticu d’Asturies ellaboráu pol Equipu Euskobarómetro de la Upv, baxo la direición del profesor Francisco Llera Ramo, y que correspuende a la fastera del Navia-Eo (ver páxines 143-163 d’esti númberu). Estos datos han axuntase a los ufiertaos en xunu de 2002 pal restu d’Asturies (ver Lletres Asturianes 81). L’estudiu completu esperámoslu pa la seronda de 2003.

Les encuestes del territoriu de fala gallego-asturiana inxeríen entrugues rellacionaes cola identidá, l’usu, la conocencia y les actitúes llingüístiques. De los datos nelles conseñaos sáquense dos conclusiones perimportantes:

No que cinca a la identidá, la xente d’esi territoriu siéntese asturiano dafechu. La identificación asturiana algama a la propia fala. Un 66% cuida que falen un amestáu de gallegu y asturianu, un 16% que lo que falen ye una variante del asturianu, mentanto namái pal 8% ye una variante del gallegu. Esto refléxase asina mesmo nel nome col que los habitantes del Navia-Eo prefieren apellar la fala propia: fala (33%), gallego-asturianu (24%), asturianu (22%) y namái gallegu (2%).

Un altu grau de conocencia de la fala (72% de falantes), anque, pela cueta, namái un terciu de la población ta alfabetizada; y unes actitúes mui favoratibles pa cola propia variedá llingüística.

Too ello afita que la postura de l’Academia en rellación cola situación llingüística de los conceyos más occidentales d’Asturies ye la correuta y que socialmente esi territoriu ta, como lo ta’l restu d’Asturies, preparáu pa la normalización llingüística, siempres que se dea una política llingüística amañosa.

Otra vuelta hai que dicir qu’estos datos deberíen valir pa que’l gobiernu del principáu d’Asturies tomare les midíes precises que llevaren a la normalización social de la llingua asturiana y, nel so casu, del gallego-asturianu. Cola política d’estos años ta demostrao que la sola manera d’atayar la sustitución llingüística ye l’algame d’oficialidá de la llingua asturiana (y del gallego-asturianu nel so territoriu).

                                                                           * * *

Los díes 25, 26 y 27 de payares visitó Asturies l’International Committee for the Safeguarding of Linguistic Rights in Asturies (Comité internacional pa la Vixilancia de los Drechos Llingüísticos n’Asturies), surdíu a iniciativa de l’Asociación pa la Defensa de les Llingües y Cultures amenazaes (AIDLCM). Esti Comité internacional, formáu por paul Lefin, ignasi vila, Alie van der Schaaf y Julio Meirinhos, entrevistóse con autoridaes y entidaes polítiques, sindicales, institucionales, culturales y ciudadanes d’Asturies. Tres la conocencia sobro’l tarrén de la realidá sociollingüística d’Asturies, los miembros del Comité nun comunicáu final amosaben una nidia preocupación pola llaceriosa situación na que s’atopen la llingua asturiana y los drechos llingüísticos de los asturianos.

Pa remediar situación tala ye necesario, na opinión de so, que la llingua asturiana llogre l’estatus xurídicu d’oficialidá y qu’a esta oficialidá vayan venceyaes midíes reales acordies coles condiciones sociollingüístiques d’Asturies y coles necesidaes d’una comunidá llantada nuna fonda crisis económica, social y demográfica.

El Comité brindáse pa collaborar nesti sen, convencíu de que namái asina la llingua asturiana tendrá un futuru dignu y sedrá quien a siguir arriqueciendo’l patrimoniu cultural de la humanidá (ver páxines 117-119 d’esti númberu).

                                                                            * * *

El trabayu académicu de los caberos años foi, como nun podía ser d’otra miente, sobre manera de calter llingüísticu. Ehí tán les Nomes ortográfiques, la Gramática de la Llingua Asturiana, el Diccionariu de la Llingua Asturiana (DALLA) o los Nomes de Conceyos, Parroquies, Pueblos y Llugares del Principáu d’Asturies. Cumplida esa xera y tres la celebración del I Conceyu internacional de Lliteratura Asturiana en 2001, del que s’espublizarán les actes nesti añu, l’Academia punxo en marcha la Historia de la Lliteratura Asturiana, que foi presentada n’avientu de 2002 y que ye la primera historia completa de la nuesa lliteratura, dende la dómina medieval hasta güei.

Esta historia, coordinada por Miguel Ramos Corrada, y que de xuru se siguirá enanchando y corrixendo en futures ediciones, perafita la esistencia a lo llargo de la hestoria d’una lliteratura valoratible en llingua asturiana, ensin dulda reflexu de la hestoria de la propia llingua pero tamién de la esistencia d’una riestra d’escritores qu’en condiciones dacuando bien abegoses ficieron —y siguen faciendo— una lliteratura ameritable, finxu perimportante pal futuru de la llingua asturiana.

Y la esistencia d’esti corpus lliterariu y d’esta nómina perllarga d’escritores llévanos necesariamente a un convencimientu: que’l futuru de la nuesa llingua y la nuesa lliteratura, por muncho que dalgunos s’espreceten no contrario, ye vidable.

 Compartir