Entamu

En mayu de 2007 zarróse una llexislatura de gobiernu de coalición del Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) ya Izquierda Xunida-Bloque por Asturies (IX-BA) onde no que cinca a la política llingüística nada serio se fizo y malpenes se dieron dellos pasos que, como muncho, puen considerase de dignificación de la llingua asturiana; política tala esfronóse una y otra vuelta colos posicionamientos de l’Academia de la Llingua Asturiana y d’otres organizaciones y coleutivos. Llueu de les eleiciones autonómiques, como davezu, volvemos a poner la nuesa esperanza en que’l nuevu gobiernu d’elles surdíu solucione de mou afayadizu los graves problemes qu’enarten la llingua del país y se dea seguranza de que podamos exercer llibremente’l nuesu derechu, individual o coleutivu, a espresanos nella.
Los caberos meses de la llexislatura anterior foron nesti sen especialmente llaceriosos. A los intentos per parte del Gobiernu de torgar cualquier avance o, más entá, de retroceder en dalgunos de los curtios finxos algamaos, hai qu’amestar casos gravísimos de falta de garantía del exerciciu de los derechos llingüísticos de los ciudadanos y ciudadanes d’Asturies. La prensa amosó dellos de los más doliosos de los qu’unos pudieron iguase y otros tán inxertos nun procesu xudicial.
Apocayá dábase anuncia de qu’un xuez d’Uviéu tomare’l determín d’empobinar al Tribunal Constitucional la Llei d’Usu y Promoción del Asturianu, aprobada por unanimidá na Xunta Xeneral del Principáu en 1998, pola posible insconstitucionalidá de lo afitao nel so artículu 4.2. («Ha tenese por válidu a tolos efectos l’usu del bable/asturianu nes comunicaciones orales o escrites de los ciudadanos col Principáu d’Asturies»), darréu qu’esti artículu yera ún de los mandaos llegales a los que s’acoyía un lletráu titular de los Servicios Xurídicos del Principáu pa esixir que se-y respetare’l so derechu a dirixise a l’Alministración del Principáu n’asturianu.
Cuánto mos prestaría que’l xuez d’Uviéu, tan enfotáu en vixilar que la Llei d’Usu s’axuste a la Constitución, punxere’l mesmu procuru y emplegare tol so saber xurídicu, que de xuru ye munchu, en facer lo propio col Estatutu d’Autonomía d’Asturies. Tamos seguros de qu’un proceder asemeyáu lu empobinaría nel sen de decatase de la posible anticonstitucionalidá del artículu 4 del Estatutu asturianu güei n’usu. Y ello porque la Constitución Española, llueu de conseñar nel artículu 3.1. que «El castellán ye la llingua española oficial del Estáu. Tolos españoles tienen el deber de conocela y el derechu a emplegala», afita nel 3.2. que «Les demás llingües españoles sedrán tamién oficiales nes respeutives Comunidaes Autónomes acordies colos sos Estatutos». Al marxe de les posibles y estremaes interpretaciones xurídiques que se puean dar, l’espíritu y la lletra de los redactores de la carta magna son nidios. Lo que la Constitución diz ye que «les demás llingües españoles sedrán tamién oficiales» y eses «demás llingües» son les otres llingües d’España distintes del castellán; toles otres llingües, non unes sí y otres non; y, arriendes d’ello, que toles otres «sedrán oficiales» non que «podrán ser oficiales». El mandáu constitucional dende’l puntu de vista llingüísticu ye perclaru.
Al marxe de lo que nel so momentu diga’l TC lo cierto ye que 1) n’Asturies tamos bien lloñe de que se respeten los derechos llingüísticos; 2) los problemes d’interpretación xurídica de la Llei d’Usu amuesen otra vegada lo que l’Academia nun cansa de dicir con voz firme, esto ye, que’l marcu llegal de la llingua asturiana ye insuficiente dafechu y que la Llei d’Usu y Promoción del Asturianu ye percurtia; y 3) que nel Estáu español l’únicu camín vidable pa encontar mínimamente’l futuru del idioma y pa que se puean respetar realmente los derechos llingüísticos de los asturianos ye, de mano, reconocer espresamente’l calter cooficial de la llingua asturiana nel Estatutu d’Autonomía del Principáu d’Asturies, de mou asemeyáu a como se fizo nes otres comunidaes billingües del Estáu. Yá vendrá llueu la Llei de Normalización qu’habrá aprobar la Xunta Xeneral a determinar el tipu d’oficialidá que más mos convién, les llendes, fases, plazos y costu del procesu. Intentar convencenos de qu’hai solución al marxe de la oficialidá ye engañase y querer engañar. Y eso los dirixentes políticos persábenlo.
Aguardemos que la comisión de los apellaos «pas» del nuevu Estatutu que vien de constituyise, onde s’inxeren tres representantes del PP, tres del PSOE y tres d’IX, tengan el cuayu que fai falta pa iguar l’artículu 4, dando rempuesta d’una vez a lo que mayoritariamente pide la sociedá asturiana.

 Compartir