Entamu

La palabra recuperación emplégase peruquier ente les presones empobinaes nun sen asturianista. Fálase de recuperar toes aquelles coses que siendo nueses pela hestoria y pela tradición cuerren el peligru de vese esaniciaes. El cambiu d'una vida tradicional a una organización social moderna llevó darréu n'Asturies una sustitución d'elementos vieyos per otros que veníen de fuera a asitiase nel so llugar.

El cambiu social, necesariu, sinificó pa munchos arrenunciar a otra riestra llogros de la nuesa comunidá sustituyéndolos per otros que s'axuntaben a les novedaes que'l progresu económicu y social, paicía, llevaben inxerío. La nuesa llingua y la nuesa cultura quedaben asina arrequexaes nel llugar más tapecío comu síntoma pa munchos de los malos tiempos del atrasu. De la mesma manera que pa los prohomes de la revolución francesa lo que nun yera llingua d'öil sinificaba l'últimu llazu que xuncía al feudalismu, la llingua hestórica del pueblu asturianu yera'l caberu niciu de llaceries pasaes.

Pero güei cuandu ye persabío qu'análisis d'esi calter nun puen sofitase, cuandu s'afonda tolos díes más na idea de que l'universalismu ye miesta d'aportaciones estremaes y non privilexu de dalgunes llingües, de dalgunes cultures, de dalgunos pueblos, de dalgunos llugares, tien sentíu nueu la palabra recuperación.

Hai que recuperar tolo valoratible pa la hestoria y futuru d'un pueblu. Rai que recuperar tolos nicios que lleven a caltené la so individualidá y al mesmu tiempu afondar na bayura perestimable qu'ufierten les otres cultures. Y la llingua, nesti sen, ye muérganu afayaízu y únicu pal so llogru.

Poro, recuperación dafechu quier dicir que la llingua tien que dir ganando, pasu ente pasu pero un migayu más tolos díes, estayes de les que tuvo alloñada, finxos que son normales n'otres comunidaes. Namás qu'asina, una cultura moderna con una llingua asturiana, podremos asitiamos ente los demás pueblos, axuntando lo nueso al universalismu pel qu'allampiamos.

Y recuperación, asina, ha entendese comu trabayu fechu n'andecha per toos y caún según les sos posibilidaes. El branu qu'agora entama, ricu'n tou tipu de manifestaciones populares, pue dir recobrando'l tastu llingüísticu y cultural calteníu pela nuesa xente a lo llargo'l tiempu pero amenazáu pela aculturación de fuerces y programes non solo non atentos a esti fondu sentíu popular sinón, n'abondos casos, enfotaos nel so esaniciu.

 Compartir